İşsizlik rakamları ne yazık ki iç karartıcı. Genç işsizlik de hızla artıyor. Son verilere göre 15-24 yaş arası genç işsizliği yüzde 26.7’ye ulaştı. Genç kadın işsizliği Ocak 2019 döneminde yüzde 24.5’ten yüzde 29.1’e yükseldi. Öte yandan girişimcilik alanındaki istatistikler de yeterli düzeyde değil.
Girişimcilik ekosisteminde yatırımlar istenilen düzeyden oldukça uzak olsa da özelikle genç nesil için girişimcilik ağır basan kariyer yollarından biri. Üniversitelerin Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO), Kuluçka Merkezleri her geçen gün artıyor, beraberinde destekler ve teşvikler de artışta. Girişimciliğin özendiriliyor olması; ülkenin nitelikli üretim yapması, sıcak parayı çekmesi, yaşam kalitesini arttırması açısından önemli. Ancak çok geniş bir kitle halen yeni nesil girişimcilik; ölçeklenebilir bir iş fikri bulmak, yeni bir iş kurmak ve hızla büyütmek konularında temel düzeyde dahi bilgi ve birikime sahip değil. Bu bakımdan önümüzde uzun yol olduğu aşikar.
Girişimcilik ekosistemi 2019 1. çeyrek raporu
Startup Watch girişimcilik ekosisteminin 2019 1. çeyrek raporunu açıkladı. İlk çeyrekte startuplara 13 işlemde toplam $19,6M yatırım yapılmış. Modanisa’nın Seri B yatırımı ilk çeyrek rakamını kurtarmış. Ne yazık ki hem işlem sayısı hem de yatırım rakamları açısından kötü durumdayız. Ancak senenin sonlarına doğru bu rakamlar yukarı doğru ivme kazanabilir. Geçtiğimiz yıllarda örnekleri var. Geçen yıl toplamda $58.7M, bir önceki yıl ise $111.8M yatırım söz konusuydu.
İşsizlik bir yandan artarken girişimcilik ekosisteminde de umut vaat eden rakamların olmaması canınızı sıkabilir. Ancak yenilikçi bir iş fikri (yeni bir fikir ya da mevcut modeli geliştiren bir fikir) iyi bir uygulama ile mutlaka piyasada karşılığını alacaktır. Bugün, mevcut ekonomik koşulları da göz önünde bulundurursak yeni bir iş kurmak için “doğru başlangıç” yapmak hiç olmadığı kadar stratejik öneme sahiptir. Bu kapsamda Fikirden Startupa serisini devam ettirmeye karar verdim. Serinin ilk yazısı kişisel blogumda (Fikirden Startupa: Fikrini Doğrulat). Öncelikle ona göz atmanızı tavsiye ederim.
Doğru başlangıç
Geçmişte iyi bir iş fikri önemli paya sahipti. Fikir aşamasında dahi melek yatırım alabilirdiniz. Ancak günümüzde iyi fikirden ziyade uygulama yani fikrin hayata geçirilmesi önemli. Bunu sağlayacak olan da ekiptir.
İyi bir iş fikriniz olsa dahi iyi bir ekibiniz yoksa başarılı olma şansınız oldukça düşüktür. Ancak iyi bir ekip kötü bir fikri pivot ederek başarılı olabilir. Ekibiniz; birbirini tamamlayan, uyum içinde çalışan, yetenekli, tutkulu kişilerden oluşmalı.
Pivot etmek ne demek? İstediğiniz neticeleri alamadığınızda üründe, hedef pazarda, sektörde küçük değişiklikler yapmaktır. Bu zaman zaman büyük değişiklikler de olabilir. Önemli olan kepenkleri kapatmamış olmak.
Bir iş fikriniz var, başlangıç için bir ekip de kurdunuz ya da ilk etapta sadece sizin olmanız yeterli. Sonraki adım fikri doğrulatmaktır, yukarıda linkini paylaştığımız yazıda detayları mevcut. Hedeflediğiniz pazarda üreteceğiniz hizmet/ürüne duyarlı bir kitle var mı yok mu test etmelisiniz. Bunun için ürününüzü MVP aşamasına getirmeniz gerekmektedir.
MVP (Mininmum Viable Product) ne demek? Çekirdek özelikleri barındıran, satın alınabilir değerde en yalın ürün/servis. Aşağıdaki görsel MVP‘yi tam olarak yansıtıyor.
Linkedin Kurucusu Reid Hoffman‘ın şu meşhur sözü de MVP‘nin önemini güçlü bir şekilde vurgulamaktadır.
“Eğer ürününüzün ilk versiyonundan utanmıyorsanız, ürününüzü çok geç çıkartmışsınız demektir.”
2012 yılında Turkcell Teknoloji Zirvesine katılan Guy Kawasaki de Apple‘ın hikayesinden bahsederken konuşmasında şunu söylemişti:
“İnovasyon yapmak istiyorsanız mükemmeli bekleyerek vakit kaybetmek yerine hemen harekete geçmelisiniz.”
Neden MVP ile iş fikrimizi test etmeliyiz?
Mükemmel bir ürün/servis hiçbir zaman olmadı, olmayacak. Her zaman daha iyisi olacaktır. Öte yandan kaynaklar (zaman, nakit, emek, motivasyon) sınırlı. Bu sebeple iş fikrini en az maliyetle test etmek gerekmektedir. Sadece pazarda tutunabilecek, satın alınabilir özelliğe sahip yalın ürün ile hedef kitlenin tepkisini ölçmek stratejiktir. Hedef kitle ürünün ana özelliğini beğenir ve satın alma eğiliminde bulunursa hedef kitleden de dönüt alarak ürünü geliştirmeye devam etmek gerekir. Eğer hedef kitle satın alma yapmıyorsa sebeplerini araştırmak ve pivot etmek gerekebilir.
Girişimcilerin en önemli hatalarından biri de fikre aşık olmaktır. Bir iş fikri aklına geldikten sonra o fikri her geçen gün içinde büyütür ve herkes tarafından satın alınacağı düşüncesi ile hayallerini besler. Ancak gerçekler pazarda/sahadadır. Bu sebeple MVP ile erken denemek, pazardan dönütleri erken almak gerekmektedir. Minimum maliyetler ile tüm alternatifleri test ettikten sonra vazgeçmek de önemlidir. Daha fazla kaynak tüketmeden vazgeçmek, doğru başlangıç kadar stratejiktir.
Özetle MVP ile başlamak doğru bir iş fikri ve uygulama söz konusu ise daha az maliyet ile ürünü geliştirmek demektir. Pazarda tutmayan bir iş fikri ya da uygulama söz konusu ise daha az zaman, emek, nakit, motivasyon kaybıdır. Dolayısıyla “başarısız” olunacaksa erken başarısız olmak pek çok açıdan avantajlıdır.
Bir dipnot ile noktalayalım; Silikon Vadisinde bir rütbe ritüeli vardır, yatırımcılar tarafından girişimcilere kaç girişimleri oldukları, hangilerinde başarısız oldukları ve ne dersler çıkarttıkları sorulur. Başarısız fikir ve uygulamalar rütbeniz sayılır. Yatırımcıların bu girişimcilere güvenleri daha yüksek olur.
Fikirden Startupa serisini ayda 1-2 yazı ile devam ettirmeye çalışacağız. Sizlerin de iş fikri varsa bizlerden Startup Danışmanlığı alabilirsiniz. Detaylar ve süreç hakkında bilgi için bizlere ulaşabilirsiniz.